شاهچراغ؛از جاذبه های مذهبی و گردشگری شیراز، عکس - طرفداران رونالدو

سرگذشت امامزاده احمد بن موسی (شاهچراغ)

امام رضا (ع) زمانی که حکومت تحمیلی را مأمون عباسی را پذیرا شد، به هجرت از مدینه به سمت خراسان مجبور گشت. طوس و خراسان در آن زمان پایتخت مأمون عباسی بودند و این سلسله برای محبوبیت میان ایرانیان، خود را ایرانی تبار نشان می دادند.

خانواده امام رضا (ع) پس از هجرت وی برای دیدار با ایشان راهی خراسان شدند و در جهت راه برای هر کدام از آن ها اتفاقات مختلفی افتاد. احمد بن موسی نیز در آن زمان در حجاز زندگی می کرده و مشغول فعالیت های مذهبی بوده است. وی تصمیم می گیرد به نمایندگی از طرف خاواده و برادران به دیدار امام رضا (ع) برود. ماموران حکومت عباسی پس از مطلع شدن از این سفر به مأمون خبر می دهند.

مآمون عباسی از محبوبیت احمد بن موسی میان ایرانیان و اعراب مطلعی داشت و از نفوذ گسترده امام رضا (ع) به شدت خسته شده بود، دستور داد تا احمد بن موسی را در راه بکشند تا پایش به خراسان نرسد. وی از ترس متزلزل شدن مقام خلافتش دستور داد با مشاهده قافله بنی هاشم آن ها را متوقف کرده و به مدینه بازگردانند. بدین سبب احمد بن موسی از راه شیراز برای رفتن به خراسان اقدام کرد.

زمانی که کاروان احمد بن موسی به شیراز رسید، حاکم وقت شیراز به نام قتلغ خان با 40 هزار سرباز در هشت فرسخی شیراز در منطقه ای به نام خان زنیان استقرار یافت و از قافله بنی هاشم خواست تا به مدینه برگردند. احمد بن موسی ملقب به شاهچراغ فرمودند که تنها دلیل سفرشان زیارت برادر بزرگوارشان است. نهایتا، جنگ سختی میان دو قافله صورت گرفت و احمد بن موسی در این جنگ به شهادت رسید.

لازم به ذکر است، حضرت معصومه و شاهچراغ هردو از خانواده امام رضا (ع) بودند و چون زمان سفرشان باهم تقارن داشت و از جهتهای متفاوت می رفتند، حضرت معصومه (س) در قم و شاهچراغ در شیراز به شهادت رسیدند.

علت شاهچراغ لقب دریافت امامزاده احمد بن موسی

در گذشته تا زمان عضدالدوله دیلمی، هیچکسی از محل دفن امامزاده احمد بن موسی خبر نداشت. در اطراف محل دفن وی خانه های کوچکی قرار داشتند. یک شب پیرزنی که در نزدیکی محل دفن شاهچراغ زندگی می کرد، متوجه نوری از بالای تپه نزدیک خانه می شود که هیچ شباهتی به نور چراغ نداشت. پیرزن این موضوع را پیگیری کرده و در نهایت تصمیم می گیرد به اطلاع عضدالدوله برساند. هیچ کسی پیرزن را باور نداشت تا این که عضدالدوله پس از دیدن خوابی او را باور کرد. حاکم برای اطمینان این موضوع را دنبال می کند و در نهایت متوجه محل دفن شاهچراغ در آن منطقه می شود.

دلایل نام گذاری شاهچراغ به دو علت بیان شده است:

- پیرزن زمانی که می خواسته دیدن مجدد نور را به حاکم بگوید، گفته است: شاه! چراغ را ببین!

- به دلیل این که شاه یا حاکم وقت شخصا این موضوع را پیگیری می کند و به محل دفن احمد بن موسی پی می برد، برای تکریم این اقدام او، منطقه را شاهچراغ نامیده اند.

معماری شاهچراغ

در معماری شاهچراغ شیراز می توان سبک معماری آذری را مشاهده کرد. این سبک از معماری، یکی از معماری های رایج ایران در دوره پس از اسلام بوده و در زمان ایلخانان بسیار رواج داشته است. گنبد سلطانیه زنجان یکی از نمونه های شاخص این سبک می باشد. آرامگاه شاهچراغ در قرن ششم هجری ثمری و در دوره حکومت اتابکان ساخته شده است. شیخ ابو اسحاق، آخرین پادشاه آل اینجو ایلخانی و حاکم شیراز و اصفهان بود. مادر وی دستور توسعه آرامگاه شاخچراغ را داده بود. در برخی منابع ابواسحاق را هم عصر با حافظ می دانند و ذکر شده است که وی علاقه فراوانی به فرهنگ و هنر داشته است.

تاریخچه ساخت آرامگاه شاهچراغ

آرامگاه شاهچراغ در دوره های مختلفی از تاریخ ساخته و تکمیل گشته است. در دوره ایلخانان که مغول های ساکن ایران بودند و زمان حکومت ابواسحاق، بخش های مختلف آرامگاه از قبیل مدرسه، مسجد و بازار ساخته شدند و بیشتر مقبره های موجود از آن دوره باقی مانده اند.

در دوره صفویه و زمان حکومت شاه اسماعیل صفوی، به دلیل آسیب هایی که از زلزله سال 997 هجری قمری به آرامگاه رسیده بود، چندین بخش به ویژه گنبد آرامگاه مورد بازسازی قرار گرفته بود. گنبدسازی از جمله هنرهای معماری بود که در دوره صفویه بسیار ماهرانه انجام می شد و تا نجف و کربلا نیز رسیده بود.

در زمان حاکیت نادرشاه افشار، وی به شر پیروز شدن بر افغان ها تصمیم گرفته بود حرم شاهچراغ را تعمیر کرده و توسعه بدهد. وی پیروز شد و با صرف حدود 1500 تومان که مبلغ بسیار بزرگی بود، و همچنین با نصب قندیل ها بر شرط خود وفا و عمل کرد. یکی از بی نظیرترین طرح های معماری ایرانی پس از اسلام قندیل یا همان مقرنس است. نمونه این معماری زیبا در کشورهای آذربایجان و ترکیه نیز وجود دارند. مقرنس ها انواع مختلفی دارند که مقرنس معلق یا قندیل آویز یکی از آن ها می باشد.

در دوره قاجار نیز، تغییراتی نظیر استفاده از آجر و سنگ مرمر در کف سازی و بدنه بنا، ضریح سازی، آینه کاری و نصب درب های حرم صورت گرفته بود.

شاهچراغ شیراز آرامگاه چند نفر است؟

مجموعه شاهچراغ شیراز از آرامگاه و مسجد تشکیل یافته و آرامگاه احمد بن موسی (پسر بزرگ امام موسی کاظم (ع)) و برادر ایشان محمد بن موسی (ملقب به سیذ میر محمد) می باشد. اهمیت حرم شاهچراغ شیراز برای ایرانیان اول به خاطر امام رضا (ع) است که برادر ایشان بودند و همچنین به خاطر قرار داشتن آرامگاه شاهچراغ در پایتخت فرهنگ و هنر ایران، شیراز است. شاهچراغ شیراز از جاذبه های مهم شیراز می باشد.

زمان بازدید از حرم شاهچراغ شیراز شبانه روزی است و 24 ساعته درهایش به روی زائران باز می باشد.

اماکن نزدیک به شاهچراغ شیراز

فاصله شاهچراغ شیراز از خانه تاریخی منطقی نژاد: 170 متر (1 دقیقه با ماشین)

فاصله شاهچراغ شیراز از بازار وکیل: 1.4 کیلومتر (7 دقیقه با ماشین)

فاصله شاهچراغ شیراز از مسجد جامع عتیق: 1.6 کیلومتر (9 دقیقه با ماشین)

فاصله شاهچراغ شیراز از مسجد نصیرالملک: 1.8 کیلومتر (7 دقیقه با ماشین)

فاصله شاهچراغ شیراز از نارنجستان قوام: 2.2 کیلومتر (8 دقیقه با ماشین)

فاصله شاهچراغ شیراز از بقعه سید علاء الدین حسین: 2.3 کیلومتر (9 دقیقه با ماشین)